निगरानी

…भर्खरै जन्मिने डायनासोर

December 23, 2021
निगरानी ब्युराे
जीवाश्म

यो अण्डा पहिरोमा पर्दा जमिनमा गाडिएको हुनसक्ने र त्यही कारण बाँचेको हुन सक्ने अनुसन्धानकर्ताहरुले बताएका छन् ।

डायनासोरको बारेमा जान्न सबैलाई जिज्ञासा हुन्छ। एक समयको संसारमा सबैभन्दा ठूलो जीव मध्येको एक डायनासोर बारे आगामी दिनमा मानवजातिले थप जानकारी पाउन सक्ने सम्भावना छ ।

वैज्ञानिकहरूले एउटा यस्तो डायनासोरको अण्डा फेला पारेका छन्, जसमा भ्रूण पूर्ण रूपमा विकसित भई अण्डा फुट्ने प्रक्रियामा थियो। कुखुराको अण्डा भाँचेर चल्ला निस्कने जस्तै हो ।

यो अण्डा दक्षिणी चीनको गान्झाउमा फेला परेको थियो र अन्वेषकहरूले यो भ्रूण कम्तिमा ६ करोड ६० लाख वर्ष पुरानो हुनसक्ने अनुमान गरेका छन्।

यो दाँतविहीन थेरोपोड डायनासोर वा ओभिराप्टोरोसरको भ्रूण हुन सक्छ भन्ने विश्वास गरिन्छ। यस भ्रुणको नाम बेबी येङ्लियाङ राखिएको छ ।

अनुसन्धानकर्ता डा फियोन वायसम माका अनुसार अनुसन्धानकर्ताहरूले अहिलेसम्म सबै डायनासोरको भ्रूण फेला पारेको यो अहिलेसम्मकै उत्कृष्ट भ्रूण हो ।

यो खोज आफैमा अझ महत्त्वपूर्ण छ किनभने यसले अन्वेषकहरूलाई डायनासोर र आजका चराहरू बीचको सम्बन्ध बुझ्न मद्दत गरेको छ।

फेला परेको डायनासोरको भ्रूणको जीवाश्म घुमाउरो स्थितिमा छ जसलाई टकिङ भनिन्छ।

यो एक अवस्था र व्यवहार हो जुन चराहरूमा पनि पाइन्छ। चराका चल्लाहरू अण्डाबाट बाहिर निस्कन खोज्दा उनीहरुको पनि यस्तो अवस्था हुन्छ ।

अनुसन्धानकर्ता डा. माले एएफपी समाचार एजेन्सीलाई बताउनुभयो, “यसले आधुनिक चराहरूको यो व्यवहार पहिले तिनीहरूका पुर्खा डायनासोरहरूमा विकसित भएको देखाउँछ।”

Oviraptorosaurus, जसको अर्थ अण्डा चोर्ने छेपारो हो।

यी प्वाँख भएका डायनासोरहरू थिए। तिनीहरू आजको एशिया र उत्तरी अमेरिकाको भागमा बस्थे। यो क्रेटासियस अवधिको अन्तिम अवधि थियो, जब यी डायनासोरहरू फेला परेका थिए।

चीनमा फेला परेको यो जीवाश्मको अनुसन्धान टोलीमा जीवाश्मविद् प्रोफेसर स्टिभ ब्रुसाटे पनि थिए।

यसै सन्दर्भमा उनले ट्विट गरेका हुन् । उनी लेख्छन् – “यो अहिलेसम्म भेटिएको सबैभन्दा आश्चर्यजनक डायनासोर जीवाश्म मध्ये एक हो”

उनका अनुसार यो पहिले कहिल्यै नदेखेको कुरा हो । यो भ्रूण अण्डाबाट बाहिर निस्कने कगारमा मात्रै थियो ।

चीनमा फेला परेको बच्चा येङ्लियाङ टाउकोदेखि पुच्छरसम्म १०.६ इन्च लामो हुन्छ। यो अण्डा पहिलो पटक 2000 मा देखिएको थियो तर 10 वर्षको लागि भण्डारणमा राखिएको थियो।

जब संग्रहालयमा निर्माण कार्य सुरु भयो र पुराना जीवाश्महरू क्रमबद्ध गरिँदै थियो, अन्वेषकहरूको ध्यान अण्डातिर गयो। उक्त अण्डाभित्र भ्रूण रहेको उनीहरुको आशंका थियो ।

डायनासोर जाति नष्ट…

डायनासोर

इमेज स्रोत,GETTY IMAGES

यस प्रलयको कारण, विशाल डायनासोरका सबै प्रजातिहरू नष्ट भए। केही उडान साना डायनासोरहरू मात्र यस प्रकोपबाट बच्न सक्थे। पछि डायनासोरका यी प्रजातिहरू चरामा परिणत भए।

तर, आज वैज्ञानिकहरू सोच्छन् कि यदि त्यो क्षुद्रग्रह पृथ्वीमा नपरेको भए के हुन्थ्यो? वा यदि त्यो क्षुद्रग्रह केही मिनेट अघि पृथ्वीसँग ठोक्किएको थियो।

त्यसैले यो आजको मेक्सिकोको युकाटन प्रायद्वीपको सट्टा गहिरो महासागरमा खसेको थियो। यसले वास्तवमा जति विनाश निम्त्याउँदैन।

हालै, धेरै वैज्ञानिकहरूले बीबीसीको वृत्तचित्रका लागि त्यस्ता सम्भावनाहरू खोजेका थिए। तीमध्ये अमेरिकाको टेक्सास विश्वविद्यालयका सिन गुलिक पनि थिए । उहाँ भूगर्भविद् हुनुहुन्छ ।

यदि त्यो क्षुद्रग्रह केही बेर अघि वा पछि पृथ्वीसँग ठोक्कियो भने त्यो एट्लान्टिक महासागरमा वा प्रशान्त महासागरमा खस्ने सिनको विश्वास छ । त्यसबाट निस्केको आगो, निस्कने गन्धकको धुवाँले पृथ्वीमा कम प्रभाव पार्ने थियो।

यो भ्रूण १७ सेन्टिमिटर लामो अन्डा भित्र फेला परेको थियो र टाउकोदेखि पुच्छरसम्म २७ सेन्टिमिटर लामो भएको अनुमान गरिएको छ । उक्त नमूना अहिले चीनको यिङलियाङ स्टोन नेचर हिस्ट्री म्युजियममा राखिएको छ।

 

बर्मिंघम विश्वविद्यालयका संयुक्त प्रथम लेखक र पीएचडी अनुसन्धानकर्ता फियोन वैसुम माले एक विज्ञप्तिमा भने: “डायनासोर भ्रूणहरू दुर्लभ जीवाश्महरू हुन् र तीमध्ये अधिकांश हड्डीहरू विस्थापित भएकाले अपूर्ण छन्।

हामी ‘बेबी यिङ्लिङ्’ को खोजको बारेमा धेरै उत्साहित छौं – यो राम्रो अवस्थामा संरक्षित छ र यसले हामीलाई डायनासोरको वृद्धि र प्रजनन बारे धेरै प्रश्नहरूको जवाफ दिन मद्दत गर्दछ।

… यो डायनासोरको भ्रूण र कुखुराको भ्रूणको पोज हेर्न रोचक छ। अण्डा भित्र उस्तै तरिका, जसले सम्भवतः समान पूर्वह्याचिंग व्यवहारलाई संकेत गर्दछ।”