नेपालको राजनीतिक परिवेश: एक विश्लेषणात्मक नेपालको राजनीतिक परिवेश विगत केही दशकदेखि अस्थिरता, संक्रमण र पुनःसंरचनाको यात्राबाट गुज्रँदै आएको छ।

२०४६ सालको जनआन्दोलनदेखि २०६२/०६३ को ऐतिहासिक जनआन्दोलनसम्म, मुलुकले पञ्चायती व्यवस्थाबाट लोकतान्त्रिक प्रणाली हुँदै संघीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्रको रूप लिन सफल भयो। तर राजनीतिक संरचनाको परिवर्तनपछि समेत जनअपेक्षाअनुसार स्थायित्व र समृद्धि हासिल गर्न नसक्नु नेपालको प्रमुख राजनीतिक चुनौती बनेको छ।

आजको राजनीतिक परिवेशमा प्रमुख दलहरूबीच गहिरो अविश्वास, गठबन्धनको राजनीति, बारम्बारको सरकार परिवर्तन, नीति भन्दा पदको मोह, र जनताप्रति जवाफदेहीताको कमी स्पष्ट रूपमा देखिन्छ। संसदमा देखिने असहमति, दलहरूमाझको अस्थायी सहकार्य, र सडक आन्दोलनको बढ्दो प्रवृत्तिले सरकारको स्थायित्वमाथि प्रश्न उठाएको छ।

संविधान कार्यान्वयनका अनेक आयामहरू अझै अधुरै छन्। दलहरूबीचको शक्ति संघर्षले संघीयताको पूर्ण कार्यान्वयन, न्यायिक सुधार, सुशासनको प्रत्याभूति, र समावेशी विकासलाई अवरुद्ध गरेको छ। खासगरी युवाहरूमा राजनीतिक निराशा र विदेश पलायनको लहर गम्भीर चिन्ताको विषय बनेको छ।

यस्ता परिस्थिति समाधान गर्नका लागि राजनीतिक दलहरूले अब आफ्नो कार्यशैली, सोच र व्यवहारमा आमूल परिवर्तन गर्न जरुरी छ। जनताको मर्म बुझेर नीति निर्माण गर्न, विकास र समृद्धिलाई प्राथमिकता दिन, र लोकतान्त्रिक मूल्य–मान्यतामा आधारित राजनीतिक अभ्यास गर्नु आजको अपरिहार्य आवश्यकता हो।

अन्ततः, राजनीतिक स्थायित्व र जवाफदेही शासन प्रणाली नै नेपालको समृद्धिको आधार हो। अब ढिलो नगरी राजनीतिक दलहरूले जनतासामु इमानदार बन्ने र देशका दीर्घकालीन हितमा एकताबद्ध भएर अघि बढ्ने जिम्मेवारी वहन गर्नुपर्छ।