काठमाडौं । नेपाल प्रहरीका पूर्व महानिरीक्षक (आईजीपी) सर्वेन्द्र खनालले औपचारिक रूपमा नयाँ राजनीतिक दल ‘सम्मुनत नेपाल पार्टी’ स्थापना प्रक्रिया अघि बढाएका छन्। खनाल नेतृत्वको पार्टी दर्ताका लागि कात्तिक ३० गते अबेर निर्वाचन आयोगमा राजबाबु यादवले निवेदन दर्ता गरेका छन्।
सुरक्षा क्षेत्रमै खारिएको लामो अनुभव, देशप्रेम, र सुशासनप्रतिको गहिरो विश्वास– यी सबैलाई आधार बनाउँदै उनले “देश आफैँले बनाउने, नेतृत्व पनि आफैँले गर्ने” उद्देश्यसहित नयाँ पार्टी स्थापना गरेको बताएका छन्।
२०७९ को प्रतिनिधिसभा निर्वाचनमा खनाल काठमाडौं–६ बाट नेकपा (एमाले) का तर्फबाट उम्मेदवार बनेका थिए तर पराजित भए। त्यसपछि तनहुँ–१ को उपनिर्वाचनमा पनि चुनावमा उत्रिए, तर त्यहाँ पनि जित हासिल गर्न सकेनन्। राजनीतिक यात्रामा चुनौती आए पनि उनले आफूलाई जनताको विश्वास जित्न सक्षम विकल्पको रूपमा प्रस्तुत गर्ने लक्ष्य राखेका छन्।
नेपाल प्रहरी सेवा अवधिभर खनाल कठोर, शिष्ट, कर्मठ र परिणाममुखी प्रहरी प्रमुखका रूपमा चिनिन्थे। अपराध नियन्त्रणमा देखाएको नेतृत्व, संवेदनशील घटनामा लिएको निर्णय क्षमता, र संगठन सुधारका लागि गरेको पहलका कारण उनी आम प्रहरी मात्र होइन, सम्पूर्ण नागरिकको नजरमा पनि ‘उत्कृष्ट प्रहरी आइकन’ मानिन्थे। यिनै गुण र विश्वासका आधारमा अब उनले राजनीतिमा पनि प्रभावकारी भूमिका खेल्ने अपेक्षा जनाइएको छ।
पूर्व प्रहरी महानिरीक्षक (आईजीपी) सर्वेन्द्र खनालले ‘सम्मुनत नेपाल पार्टी’ गठन गरेको घोषणा राजनीतिक वृत्तमा नयाँ तरङ्गका रूपमा प्रस्तुत भएको छ।
राज्य संयन्त्रमा लामो समय बिताएका एक ब्युरोक्र्याट–सुरक्षाकर्मीको रूपमा खनालको पहिचान बलियो छ। तर सफल प्रशासनिक–सुरक्षात्मक करियरले सफल राजनीतिमा रुपान्तरण हुने ग्यारेन्टी भने छैन। यहीँ नै प्रश्न उठ्छ । सम्मुनत नेपाल पार्टीले देशले खोजिरहेको ‘नयाँ विकल्प’ दिन सक्छ
समयको छनोट रोचक छ। देश आर्थिक संकट, निराशा, अविश्वास र नेतृत्वहीनताको अनुभूति भोगिरहेको छ। पुराना दलप्रति जनआक्रोश चरममा पुगेको बेला ‘नयाँ’ताको नाममा पार्टी खोल्नु सजिलो तर आकर्षक रणनीति बन्छ। खनालको कदमले यही खाली ठाउँ भर्न खोजेको संकेत दिन्छ।
‘सिस्टम सुधार’को भाषण—व्यावहारिकता कति?
नयाँ पार्टीको मुख्य नारा ‘सुधार’ हुन्छ, तर सुधारका ठोस नीति, संरचना र वैकल्पिक योजना बिना नारा पनि खोक्रो मात्र देखिन्छ।
सर्वेन्द्र खनालले प्रहरीमा हुँदा कडाइ, अनुशासन र परिणाममुखी कार्यशैली देखाएका उदाहरण छन्। तर राजनीति प्रहरी प्रशासनभन्दा कैयौँ गुणा जटिल, व्यापक र ‘कम्प्रोमाइज–ड्रिभन’ क्षेत्र हो।
सवाल उनी सत्ताको राजनीतिक–सङ्गठनात्मक गतिशीलता, गठबन्धन, चुनावी सामाजिक–आर्थिक समीकरण जस्ता चुनौतीसँग कसरी जुध्न सक्छन्?
व्यक्तिवाद कि संस्थागत राजनीति?
नेपालका नयाँ पार्टीहरूको समस्या एउटै छ—नेता केन्द्रित राजनीतिक संरचना।
सम्मुनत नेपाल पार्टी के ‘सर्वेन्द्र खनाल पार्टी’ मात्र बनिरहन्छ कि संस्थागत आधार निर्माणमा लाग्छ?
यदि नेतृत्व पूरै एकै व्यक्तिमाथि निर्भर रह्यो भने, यो पार्टी पनि समयक्रममा जनताका नजरमा अल्पकालीन उत्साहमाथि मात्रै टिक्नेछ।
मतदातालाई के दिन सक्छ? स्पष्ट वैकल्पिक नीति—अर्थतन्त्र, शिक्षा, स्वास्थ्य, सुरक्षा, संघीयता, भ्रष्टाचार न्यूनिकरणमा ठोस योजना।
विस्तारित पहुँच—शहरभन्दा गाउँतिर संगठन निर्माण।
धार्मिक–जातीय–क्षेत्रीय समूहसँग समायोजनको क्षमता।
यदि समुन्नत नेपाल पार्टी यी तीनवटै क्षेत्रमा विश्वसनीयता कमाउँछ भने मात्र यसले प्रभाव जमाउन सक्छ।सर्वेन्द्र खनालको राजनीतिक प्रवेशले चर्चा त गरेको छ, तर विश्वसनीय विकल्प बन्ने बाटो भने अत्यन्तै कठिन छ।
नयाँ पार्टीहरूले नेपालको राजनीतिक संस्कृतिमा परिवर्तन ल्याउन सक्छन्—यदि तिनीहरूले व्यक्तिगत महत्वाकांक्षा नभई सामूहिक सुधार, नीति र संस्थागत विकासलाई केन्द्रमा राख्छन् भने।
सुरक्षा, सुशासन, पारदर्शिता र राष्ट्रिय स्वाभिमानलाई केन्द्रमा राखेर खनालले सुरु गरेको यो राजनीतिक अभियानले नेपाली राजनीतिमा नयाँ विकल्पको संकेत गरेको विश्लेषकहरूले बतााउँदै आएका छन्।
